“นิ้วขาด” สุดสยองแต่ต้องมีสติ 4 ข้อเก็บรักษาส่วนขาดต่อคืนได้

นิ้วแขนขาขาดทำยังไง?

การปฐมพยาบาลผู้ป่วยที่ “นิ้วขาด” แขน ขา ขาด เบื้องต้นให้ทำดังนี้

1. ห้ามเลือดบริเวณที่อวัยวะขาด ใช้ผ้าสะอาดปิดแผล แล้วพันบริเวณเหนือแผลให้แน่นป้องกันเลือดออก ควรเป็นผ้าแผ่นกว้าง ๆ เช่น ผ้ายืด ไม่ควรใช้เชือกหรือสายรัด เพราะจะทำให้รัดเส้นประสาทหลอดเลือดเสียได้
2. สังเกตอาการผู้ที่ได้รับบาดเจ็บ ถ้าเสียเลือดมากให้นอนพัก รีบนำส่งโรงพยาบาล ควรงดอาหารทางปาก จิบน้ำได้เล็กน้อย เพราะอาจจะต้องรับการผ่าตัดด่วน

ส่วนการเก็บรักษาส่วนที่ขาดนั้น

1. เอาสิ่งสกปรกออกจากส่วนที่ขาด ล้างน้ำสะอาด ใส่ถุงพลาสติก ปิดปากถุงให้แน่น สำรวจให้แน่ใจว่าถุงไม่มีรอยรั่วให้น้ำหรืออากาศเข้าได้
2. ใส่ในกระติกน้ำแข็ง หรือถุงพลาสติกใหญ่ใส่น้ำแข็ง (อุณหภูมิประมาณ 4 องศาเซลเซียส) ที่สำคัญห้ามนำอวัยวะที่ถูกตัดขาดไปสัมผัสกับน้ำแข็งโดยตรง เพราะจะทำให้เซลล์ตาย
3. รีบนำส่ง รพ. อวัยวะที่มีกล้ามเนื้อมาก ๆ เช่น แขน ขา ต้องได้รับการผ่าตัดต่อเส้นเลือดให้เร็วที่สุด ภายใน 6 ชม. เพราะกล้ามเนื้อจะตาย ถ้าทิ้งไว้นานเกิน บริเวณที่ไม่มีกล้ามเนื้อ เช่น นิ้ว สามารถเก็บไว้ได้ 12 – 18 ชม. ยังสามารถต่อได้
4. ถ้านำส่งโรงพยาบาลได้ภายใน 2 – 3 ชม. สามารถนำส่งได้เลย ทาง รพ. สามารถจะเตรียมเก็บส่วนที่ขาด เพื่อทำการต่อได้

ทั้งนี้ อย่าลืมติดต่อไปยังโรงพยาบาลด้วยว่า มีแพทย์ที่พร้อมจะทำการผ่าตัดหรือไม่ เพื่อลดเวลาที่อาจจะเสียไปจากการส่งต่อผู้ป่วยระหว่างโรงพยาบาล

สำหรับ 4 ข้อห้ามในการผ่าตัดต่อนิ้ว แขน ขา ได้แก่

1. ผู้ป่วยไม่สามารถรับการผ่าตัดรักษาได้ เช่น เป็นโรคหัวใจ, โรคปอด
2. ส่วนของเนื้อเยื่อช้ำมาก เช่น ถูกเครื่องบด, ถูกเครื่องปั่น รัด ดึง ขาด ถูกทับขาด, ถูกระเบิดนิ้ว แขน ขา ขาด
3. เสี่ยงต่อการติดเชื้อสูง เช่น ส่วนที่ขาดตกไปในน้ำครำ หรือถูกสุนัข, สัตว์กัดขาด
4. ส่วนที่ขาดไม่ได้เก็บให้ถูกต้อง นานเกิน 6 ชม. หรือส่วนแขน ขา แม้เก็บที่ 4 องศาเซลเซียส แต่นานเกิน 6 ชม. การต่ออาจสำเร็จ แต่เสี่ยงต่อกล้ามเนื้อตาย ซึ่งจะมีสารที่เป็นอันตรายไหลกลับเข้ากระแสโลหิต เป็นอันตรายถึงชีวิตได้

ในการผ่าตัดต่ออวัยวะนั้น บางครั้งดูเพียงผิวเผินเหมือนกับว่า เป็นการเย็บแผลที่ผิวหนังบริเวณรอยต่อของอวัยวะที่ขาดจากกันให้มาติดกันเท่านั้นเอง แต่ในความเป็นจริงแล้วในส่วนที่ลึกลงไปใต้แผลที่ผิวหนังนั้น มีขั้นตอนที่ซับซ้อน และมีเทคนิคการผ่าตัดที่ละเอียดอ่อนมากมาย

อย่างไรก็ดี ต้องเน้นย้ำว่า ผลการผ่าตัดต่ออวัยวะที่ถูกตัดขาดขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ปัจจัยบางประการอาจอยู่เหนือการควบคุมของแพทย์ ซึ่งแน่นอนว่าแพทย์ย่อมต้องการให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ดังนั้น การป้องกันและระมัดระวังไม่ให้เกิดเหตุ ไม่ตั้งตนในความประมาทย่อมจะดีที่สุด