ทพญ.ปิยะดา ประเสริฐสม อดีต ผอ.สำนักทันตสาธารณสุข ผู้ทรงคุณวุฒิกรมอนามัย และ ผู้จัดการโครงการพัฒนาและขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะด้านสุขภาพช่องปากเพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการตามสิทธิในกลุ่มวัยทำงาน สสส. เปิดเผยในเรื่องนี้ว่า การขับเคลื่อนงานด้านทันตกรรมโดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นคนวัยทำงาน จะส่งผลดีต่อสุขภาพคนในครอบครัว เพราะกลุ่มคนทำงานดูแลทั้งผู้สูงอายุและเด็ก ถ้าคนกลุ่มนี้เข้าใจสามารถปฏิบัติได้
ก็จะส่งต่อ และดูแลคนในครอบครัวอย่างผู้สูงอายุ และเด็กด้วย
อุปสรรคสำคัญที่ทำให้คนวัยทำงานในระยองละเลยการดูแลสุขภาพช่องปากคือ “เวลา” และ “พฤติกรรมการบริโภค” นั่นก็เพราะ จ.ระยองเป็นแหล่งผลไม้สำคัญของประเทศ ความหวานจากผลไม้ ผลไม้แปรรูป และพฤติกรรมการบริโภค
ที่ไม่ถูกต้อง เช่น ทุเรียน มังคุด เงาะ ล้วนส่งผลให้ฟันผุได้ง่าย ประกอบกับตารางเวลาทำงานที่แน่นขนัดในโรงงาน ทำให้การเดินทางไปพบหมอฟันกลายเป็นเรื่องยุ่งยาก
“การจะเข้าไปให้บริการที่โรงงานหรือบริษัทต่าง ๆ ได้ ต้องได้รับความร่วมมือจากองค์กรนั้น ๆ ก่อน ทีมทันตแพทย์จึงจะเข้าให้ความรู้ได้เป็นการให้ความรู้เพื่อการใช้สิทธิตรวจสุขภาพช่องปากการดูแลตัวเองอย่างไรให้เหมาะสมและกรณีที่เจ็บป่วยต้องดูแลตัวเองอย่างไร หลายคนอาจไม่ทราบว่า สาเหตุหนึ่งที่ทำให้ฟันผุง่าย คือ ความหวานจากผลไม้ จ.ระยอง มีผลไม้มาก นี่อาจะเป็นสาเหตุหนึ่ง ประกอบกับมีบริษัทและโรงงานมาก มีคนวัยทำงานจำนวนมาก เวลาทำงานก็ไม่สะดวกมาหาหมอ”
เพื่อลดอุปสรรคเหล่านี้ การนำ “รถทันตกรรมหรือ“รถทำฟันเคลื่อนที่”เข้าไปให้บริการในพื้นที่จึงเป็นทางเลือกที่โครงการนำ รถทันตกรรมเคลื่อนที่เข้าถึงสถานประกอบการจึงถูกพัฒนาขึ้นตอบโจทย์ให้บริการตรวจสุขภาพช่องปากอย่างถึงตัวกลุ่ม เป้าหมายโดยตรง
“แบบนี้หมอมองว่า ช่วยลดปัญหาการรับบริการตรวจช่องปากได้ระดับหนึ่ง แต่ต้องใช้เวลา เพราะบุคลากรจากโรงพยาบาลก็มีข้อจำกัดเหมือนกัน แต่การได้เริ่มต้นทำก็ดีกว่าไม่ได้ทำหรือไม่ได้ช่วยกันเพื่อลดปัญหาที่เกิดขึ้นเลย” ทพญ.ปิยะดาระบุ
ทพญ.ปิยะดา อธิบายเพิ่มเติมถึงปัญหาสุขภาวะในช่องปากมีสัมพันธ์กับความรุนแรงและภาวะแทรกซ้อนของโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคเบาหวาน พบว่า มีความสัมพันธ์แบบ 2 ทางกับโรคในช่องปาก
โดยโรคเบาหวานทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในช่องปาก ทั้งโรคปริทันต์อักเสบ โรคเหงือกอักเสบ และโรคของเนื้อเยื่ออ่อนภายในช่องปาก ผลที่ตามมาคือการสูญเสียฟัน ความชุกและความรุนแรงของภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นต่อสุขภาพช่องปากอาจขึ้นกับชนิดของโรคเบาหวาน การควบคุมระดับน้ำตาล และพฤติกรรมของผู้ป่วย
ขณะเดียวกัน ผู้ป่วยที่มีการดูแลสุขภาพช่องปากดี ไม่มีภาวะปริทันต์อักเสบ จะส่งผลให้การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดดีขึ้นอีกด้วย
ด้านทันตแพทย์หญิงเกศยา ทรัพย์สมพล รองผู้อำนวยการด้านภารกิจทันตกรรมสำหรับ โรงพยาบาลระยอง ในฐานะรพ.นำร่องที่ทำงานร่วมกับโครงการฯนี้ว่า รพ.ระยอง เป็นเครือข่ายดำเนินงานภายใต้การสนับสนุนของ สสส. โครงการทันตกรรมประกันสังคมเคลื่อนที่ ให้บริการด้านทันตกรรมกลุ่มวัยทำงานทั้งในเชิงรับ และเชิงรุกควบคู่กันไป สำหรับการทำงานเชิงรับ ให้บริการทันตกรรมคลินิกนอกเวลา โดยเน้นกลุ่มผู้ประกันตน เพื่อกระตุ้นให้เกิดการใช้สิทธิ
