วันที่ 10 พ.ย. 2564 ที่แปลงนาพุทธภูมิ ของวัดพระนคร ริมถนนพุทธภูมิ อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช พระราชวิสุทธิกวี หรือ “พระมหาไมตรี” เจ้าคณะภาค 16 เจ้าอาวาสวัดพระนคร อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช พร้อม รศ.ดร.รงค์ บุญสวยขวัญ ส.ส.พรรคพลังประชารัฐ เขต 1 จ.นครศรีธรรมราช ได้นำพระภิกษุ สามเณร และชาวบ้านมาร่วมกันถอนต้นกล้าข้าวพันธุ์ “เล็บนก” ที่หว่านไว้ก่อนนำมาปักดำในแปลงนาพุทธภูมิ ตามโครงการปลูกข้าวนาพุทธภูมิเพื่อนำน้ำนมข้าวไปใช้ในการประกอบพิธีกวนข้าวมธุปายาส ในวันเพ็ญเดือน 3 หรือวันมาฆบูชา” ประจำปี 2565 ซึ่งเป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา โดยโครงการดังกล่าวจะเริ่มดำเนินการระหว่างเดือนตุลาคมของแต่ละปี-เดือนกุมภาพันธ์ของปีถัดไป ซึ่งในขณะที่กำลังดำนาแปลงนาพุทธภูมิ มีประชาชนที่ขับรถผ่านไปมาและวิ่งออกกำลังกายแวะเข้าไปดูกิจกรรมการดำนาอย่างต่อเนื่อง
รศ.ดร.รงค์ บุญสวยขวัญ กล่าวว่าโครงการทำในปลูกข้างในแปลงนาพุทธภูมิ ริมถนนพุทธภูมิ ตนและพระราชวิสุทธิกวี เจ้าคณะภาค 16 ดำเนินการมาเป็นปีที่ 8 ตั้งแต่ตนยังไม่ได้เป็น ส.ส. และพระราช วิสุทธิกวี ยังไม่ได้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะภาค 16 แต่ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าคณะจังหวัดนครศรีธรรมราช (ธรรมยุติ) โดยใช้พันธุ์ข้าวพื้นเมืองอันดับ 1 ของภาคใต้ คือพันธุ์เล็บนก”จาก จ.พัทลุง มีเป้าหมายในการเก็บเกี่ยวข้าวในเดือนกุมภาพันธุ์ของปี 2565 และนำเอาน้ำนมข้าวไปใช้เป็นสารตั้งต้นในพิธีกวนข้าวมธุปายาส เนื่องในวันมาฆบูชา ประจำปี 2565 คาดว่าจะสืบสานต่อยอดโครงการนี้ต่อเนื่องตลอดไปทุกปี
สำหรับการประกอบพิธีกวนข้าวมธุปายาส ในท้องถิ่นเรียกว่า ข้าวยาโค.ยาคู หรือข้าววิเศษ ตามประวัติพุทธประวัติเรียกว่า “ข้าวมธุปายาส” เป็นข้าวทิพย์ที่นางสุชาดา บุตรีกฏุมพี มหาเศรษฐีแห่งบ้านเสนานิคม ณ ตำบลอุรุเวลา ประเทศอินเดียในสมัยพุทธกาล จัดปรุงขึ้นแล้วนำไปถวายพระมหาบุรุษก่อนที่จะตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หลังจากพระองค์ได้เสวยข้าวมธุปายาสของนางสุชาดาแล้วก็ได้ทรงบรรลุอภิสัมโพธิญาณในย่ำรุ่งของคืนนั้นเอง ชาวบ้านจึงเชื่อว่าข้าวมธุปายาสเป็นอาหารทิพย์ช่วยให้สมองดี เกิดปัญญาแก่ผู้บริโภค ทำให้ผิวพรรณผ่องใส อายุยืนยาว และเป็นโอสถขนานเอก บันดาลความสำเร็จให้แก่ผู้บริโภคด้วย ในปัจจุบันจังหวัดนครศรีธรรรมราชได้สืบสานต่อยอดเป็นประเพณีควบคูกับเทศกาล “มาฆบูชา แห่ผ้าขึ้นธาตุเมืองนคร” มาตั้งแต่ ปี 1773 หรือ กว่า 791 ปีมาแล้ว นับเป็นประเพณีที่เกี่ยวข้องกับประวัติของพระพุทธศาสนาที่เก่าแก่ที่ใดประเพณีหนึ่งของโลก.
ไพฑูรย์ อินทศิลา ผู้สื่อข่าวภูมิภาค จ.นครศรีธรรมราช