“หมูเถื่อน” นับได้ว่าเป็นหนึ่งในข่าว “ปัง” แห่งปี 2566 ที่อยู่ในกระแสมาโดยตลอดจนถึงทุกวันนี้ และจุดกระแสขึ้นทุกครั้งที่การสืบสวนสอบสามารถตีแผ่หลักฐานใหม่ โยงใยเครือข่าย นักการเมือง ที่ปรึกษารัฐมนตรี บริษัทชิปปิ้ง นายทุน ข้าราชการระดับสูง จับผู้ต้องหาได้บางส่วน แต่จนแล้วจนรอดก็ยังสาวไม่ถึงหัวหน้าขบวนการตัวใหญ่ คดียังคาราคาซังข้ามมาปี 2567
นอกจากนี้ หมูเถื่อนยัง “ป่วน” เกษตรกรผู้เลี้ยงหมูทั่วประเทศ แทรกแซงตลาดเพิ่มซัพพลายเทียมทำหมูล้นตลาดและดึงราคาในประเทศตกต่ำมานานกว่า 12 เดือน เกษตรกรขาดทุนถ้วนหน้า เพราะต้นทุนสูงกว่า 80 บาท แต่ขณะนี้ขายได้ราคาเฉลี่ยสูงสุดที่ 70 -76 บาทต่อกิโลกรัม (ราคาหมูมีชีวิตหน้าฟาร์ม) แม้จะเป็นช่วงเทศกาลตรุษจีนที่ความต้องการเนื้อหมูสูงก็ตาม แสดงให้เห็นว่าตลาดยังมีซัพพลายส่วนเกินไม่น้อย ราคาจึงยังไปไม่ถึงเป้าหมายที่เกษตรกรตั้งไว้ 80 บาทต่อกิโลกรัม
ผลกระทบของหมูเถื่อน ไม่ได้ถูกจำกัดวงอยู่แค่ปัญหาราคาหมูตกต่ำ แต่ยังส่งผลต่อตำแหน่งหน้าที่ของข้าราชการไทย โดยเฉพาะข้าราชการระดับสูง เช่น ก่อนหน้านี้คณะรัฐมนตรีมีการสั่ง “ปลด” อธิบดีกรมสอบสวนคดีพิเศษ (DSI) ที่สังคมยังมีคำถามถึงสาเหตุจนวันนี้ เป็นเพราะต้องการเร่งรัดการดำเนินคดีให้เร็วขึ้น หรือเป็นเพราะต้องการตัดตอนไม่ให้สาวถึงต้นตอนายทุน ก็สุดแท้แต่จะคาดเดากันไป
2 ปีที่ผ่านมาจนถึงวันนี้ ราคาหมูไทยยังไม่คุ้มทุน ผู้เลี้ยงหมูต้องอดทนต่อไป เพราะนอกจากต้องเลี้ยงหมูให้รอดปลอดโรคแล้ว ยังต้องวิ่งหาเงินทุนหมุนเวียนเพื่อยืนหยัดหาเลี้ยงชีพและครอบครัวของตัวเอง ซึ่งกลายเป็นการซ้ำเติมให้ขาดทุนสะสมเพิ่มขึ้นแบบยังไม่เห็นแสงสว่าง อีกทั้งคำมั่นสัญญาที่รัฐบาลเคยประกาศว่าจะเปิดโปงขบวนการภายในสิ้นปี 2566 ก็มีอันเป็นโรคเลื่อนไปไม่มีกำหนด ต้องจับตาปี 2567 อีกปี ว่าจะสามารถนำระบบการผลิตและกลไกตลาดกับคืนสู่ภาวะสมดุลได้หรือไม่
ปี 2567 เป็นปีที่ 3 ของการปราบปรามและสอบสวนดำเนินคดีหมูเถื่อน ผู้เลี้ยงหมูก็ได้แต่หวังว่า DSI จะสามารถปิดคดีนี้ได้อย่างโปรงใส และเปิดโปงผู้กระทำผิดทั้งตัวจริง ตัวแทน (nominee) ทั้งหมด ทั้งคดีหมูเถื่อนตกค้างที่ท่าเรือแหลมฉบัง 161 ตู้ ของกลางน้ำหนัก 4,500 ตัน และหมูเถื่อนปลอมแปลงเอกสารนำเข้า สำแดงเท็จเป็นอาหารทะเลแช่แช็งและโพลิเมอร์ จำนวน 2,385 ใบขน ของกลางน้ำหนัก 60,000 ตัน ซึ่งเนื้อสัตว์ผิดกฎหมายล็อตนี้ เล็ดลอดการตรวจสอบของกรมศุลกากรออกสู่ตลาดในประเทศแล้ว ทำให้มีเนื้อเถื่อนอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังซุกซ่อนอยู่ทั่วประเทศ รอเวลาระบายออกสู่ตลาดในราคาต่ำกว่าราคาหมูไทย ราคาเท่าไรก็ต้องขายตอนนี้เพื่อหนีการจับกุมของเจ้าหน้าที่ ทำให้ราคาหมูไทยยังไม่กลับเข้าสู่สมดุลกลไกตลาดได้
ที่สำคัญ DSI ต้องยึดมั่นในหลักการ ให้การสอบสวนคดีเป็นไปตามครรลองของกฎหมาย อย่าไขว้เข้วเหมือนที่ผ่านมา ที่เจ้าหน้าที่หันไปสนใจสอบสวนคดีสวมสิทธิ์ตีนไก่ไปจีน 10,000 ตู้ ตามที่มีการร้องเรียน ทำให้คดีหมูเถื่อนหยุดชะงักไปเกือบเป็นเดือน ทั้งที่คดีคืบหน้าจนจะได้ตัวผู้ต้องหาเพิ่มเติม ซึ่งความล่าช้าดังกล่าวเปิดโอกาสให้ผู้ต้องหาที่ถูกจับกุมได้แล้ว หาเอกสารหลักฐานเพิ่มเติมมาสู้คดี เห็นได้ว่า “หมูเถื่อน” เป็น “ตัวป่วน” อุตสาหกรรมเลี้ยงหมูของไทยมานานกว่า 2 ปี และหวังว่าการปราบปรามหมูเถื่อนของรัฐบาลจะไม่คว้าน้ำเหลว หรือลากยาวเกินกว่า 3 ปี เพราะจะเป็นปัจจัยสำคัญให้ผู้เลี้ยงหมูออกจากอาชีพไปอีกจำนวนไม่น้อย และประเทศไทยอาจจะต้องนำเข้าเนื้อหมูที่ยังมีความเสี่ยงจากสารเร่งเนื้อแดงเป็นการถาวร
ศิระ มุ่งมะโน นักวิชาการอิสระ
