ส่องความเห็นนักกฎหมาย วาระร้อน “นายกฯตู่” 8 ปี

นายชูชาติ ศรีแสง อดีตผู้พิพากษาหัวหน้าศาลฎีกา ให้ความเห็นว่า มาตรา 159 ให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้ง เป็นนายกรัฐมนตรี มติของสภาผู้แทนราษฎรที่เห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลใดให้เป็นนายกรัฐมนตรี ต้องกระทําโดยการลงคะแนนโดยเปิดเผย พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 158 วรรคสอง โดยมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ เมื่อวันที่ 9มิถุนายน 2562 คิดถึงปัจจุบันเป็นเวลาเพียง 3 ปี 1 เดือนเท่านั้น การเป็นนายกรัฐมนตรีของพลเอกประยุทธ์ก่อนวันที่ 9 มิถุนายน 2562 มิได้เป็นนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 158 วรรคสอง จึงนำเวลามารวมกันตามมาตรา 158 วรรคสี่ ไม่ได้ การอ่านและตีความกฎหมายในกรณีที่มีหลายวรรคนั้น ต้องพิจารณาประกอบกันทุกวรรค มิใช่นำมาพิจารณาใช้เพียงวรรคเดียวโดยมิได้นำวรรคอื่นมาพิจารณาประกอบด้วย

นายจรัญ ภักดีธนากุล อดีตตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ เห็นว่า ให้คณะรัฐมนตรีที่อยู่ก่อนรัฐธรรมนูญปี2560 ประกาศใช้ ถือเป็นคณะรัฐมนตรีตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้ ซึ่งคำว่า “ตามรัฐธรรมนูญนี้” เป็นการกำหนดเฉพาะเจาะจงชัดเจนว่าไม่ได้หมายรวมรัฐธรรมนูญฉบับอื่นๆ อีกทั้งเป็นการชี้ว่าคณะรัฐมนตรีที่อยู่ก่อนรัฐธรรมนูญปี2560 ไม่ใช่คณะรัฐมนตรี ตามคณะรัฐมนตรีตามรัฐธรรมนูญปี2560 จนเมื่อรัฐธรรมนูญมีผลบังคับใช้จึงได้เป็นคณะรัฐมนตรีตามรัฐธรรมนูญปี 2560 ดังนั้น เงื่อนไขการเป็นนายกรัฐมนตรี ก็ควรต้องเป็นไปตามที่รัฐธรรมนูญปี2560 บัญญัติไว้ การเป็นนายกรัฐมนตรี ที่กำหนดไว้ 8 ปี ก็หมายถึง 8ปี ตามรัฐธรรมนูญปี2560 การเป็นนายกรัฐมนตรี ของพลเอกประยุทธ์ ก็จะนับตั้งแต่วันที่รัฐธรรมนูญมีผลบังคับใช้คือ 6 เมษายน 2560

นายสุพจน์ ไข่มุกต์ อดีตตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ และในฐานอดีตรองประธานคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ หรือ กรธ.เห็นว่า รัฐธรรมนูญปี 60 กระบวนการสรรหานายกรัฐมนตรีมีอย่างไร ซึ่งมาตรา 158 มีขั้นตอนของมัน มาตรา 159 มีขั้นตอนของมัน หนึ่งพรรคการเมืองจะต้องส่งชื่อนายกรัฐมนตรี 3 รายชื่อให้ประชาชนเลือก เมื่อพรรคนั้นได้รับเสียงข้างมากเข้ามาในสภาฯ ก็จะมีกระบวนการต่างๆ ก่อนให้ประธานสภาฯเสนอชื่อทูลเกล้าฯ เป็นนายกรัฐมนตรีตามรัฐธรรมนูญปี 60 จากนั้นนายกมนตรีลงชื่อรับสนองพระบรมราชโองการ ดังนั้นครบถ้วนกระบวนความ ฉะนั้นการจะบอกว่านับตอนไหนมันเห็นชัดอยู่แล้ว ต้องเริ่มนับวันที่โปรดเกล้าฯ ปี 2562 แต่ทุกอย่างให้ไปลงที่ศาลรัฐธรรมนูญ

นายปริญญา เทวานฤมิตรกุล นักวิชาการด้านกฎหมายมหาชน อดีตรองอธิการบดี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีความเห็นว่า การที่รัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 158 วรรคสี่ กำหนดว่านายกรัฐมนตรีจะดำรงตำแหน่งรวมกันเกินกว่า 8 ปีมิได้นั้น เป็นเรื่องของการควบคุมอำนาจของฝ่ายบริหาร ไม่ใช่เรื่องสิทธิเสรีภาพของประชาชน การตีความจึงตรงข้ามกันโดยสิ้นเชิง คือถ้าเป็นสิทธิเสรีภาพ ถ้าไม่บัญญัติห้ามไว้ หมายความว่าทำได้ แต่ถ้าเป็นเรื่องอำนาจของเจ้าหน้าที่รัฐ จะตรงข้ามคือ ถ้าไม่เขียนว่าทำได้ แปลว่าทำไม่ได้ ดังนั้นในเมื่อบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญ 2560 ไม่ได้เขียนยกเว้นเอาไว้ให้ พลเอกประยุทธ์ก็ต้องยึดตามมาตรา 158 วรรคสี่ นั่นคือ ระยะเวลา 8 ปี จึงต้องเริ่มนับตั้งแต่วันที่พลเอกประยุทธ์ เริ่มดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี คือวันที่ 24 สิงหาคม 2557 ซึ่งจะครบ 8 ปีในวันที่ 24 สิงหาคม 2565