จับตาท่าที “ปธ.บอร์ดอีสท์วอเตอร์และกปภ.” หลังองค์กรเสี่ยงวิกฤตจากผลประมูลท่อส่งน้ำ EEC

ขณะที่ 3 มี.ค. 2565 นายศรีสุวรรณ จรรยา เลขาธิการสมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญไทย ได้นำเอกสารข้อมูลหลักฐานเกี่ยวกับการประมูลโครงการบริหารท่อส่งน้ำสายหลักภาคตะวันออก 2.5 หมื่นล้านบาท มายื่นเพิ่มให้คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือ ป.ป.ช. หลังพบข้อมูลใหม่ หลังจากก่อนหน้าทางสมาคมฯ ได้ยื่นร้องเรียนต่อ ป.ป.ช.ไปแล้วเมื่อปลายปี 2564 ที่ผ่านมา

โดยชี้ให้เห็นถึงข้อผิดพลาดหลายประการที่ส่อไปในทางที่ไม่ชอบด้วยพ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ 2560 พ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับการเสนอราคาต่อหน่วยงานของรัฐ 2542 และ พ.ร.บ.วินัยการเงินการคลังของรัฐ 2561 และชี้ให้เห็นถึงความไม่ชอบมาพากลอีกหลายประการ

ประเด็นสำคัญ คือ ก่อนหน้านี้ เคยมีมติครม. เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2535 พบว่า ครม.เป็นผู้อนุมัติให้มีการก่อตั้ง บริษัท อีสท์วอเตอร์ ขึ้นมา โดยให้การประปาส่วนภูมิภาค เป็นผู้ลงทุนเองทั้งหมด และให้โอนสิทธิหรือเช่าบริหารทรัพย์สินจากหน่วยงานต่างๆ มาให้บริษัทดังกล่าวดูแล เช่น ท่อส่งน้ำดอกกราย-มาบตาพุด ของการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ท่อส่งน้ำหนองค้อ-แหลมฉบัง ของกรมโยธาธิการฯ ท่อส่งน้ำมาบตาพุด-สัตหีบ ของกรมชลประทาน เป็นต้น

โดยมีเงื่อนไข 3 ประการ คือ ปริมาณน้ำดิบที่ต้องจัดสรรนั้น ควรให้ความสำคัญกับนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดเป็นอันดับแรก, การกำหนดอัตราค่าน้ำ ควรกำหนดในอัตราที่เหมาะสม ไม่ควรมุ่งค้ากำไรเกินควร และการจัดสรรน้ำควรจ่ายให้แก่อุตสาหกรรมที่อยู่ในเขตการนิคมฯมากกว่าที่อยู่นอกเขตฯ

ดังนั้น จึงเห็นว่าการเปิดประมูลโครงการบริหารท่อส่งน้ำสายหลักภาคตะวันออก ซึ่งทรัพย์สินส่วนใหญ่เป็นของทางราชการหรือหน่วยงานของรัฐมาตั้งแต่ต้น โดยนำมาแสวงหากำไรและผลประโยชน์ให้เอกชนเข้าประมูล อาจขัดหรือแย้งต่อมติคณะรัฐมนตรีดังกล่าวได้ อีกทั้งอาจเป็นการเอื้อประโยชน์ให้กับเอกชนนำทรัพย์สินของรัฐไปแสวงหากำไรและผลประโยชน์โดยมิชอบ อันอาจเข้าข่ายการทุจริตต่อหน้าที่ ตาม พ.ร.ป.ว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต 2561 อีกด้วย

เนื่องจากพบข้อพิรุธหลายประการ ทั้งการเปิดประมูล 2 ครั้ง ว่า โดยครั้งแรกพบว่า บริษัท จัดการและพัฒนาทรัพยากรน้ำภาคตะวันออก จำกัด (มหาชน) หรือ อีสท์วอเตอร์ เป็นผู้ได้คะแนนสูงสุด แต่คณะกรรมการกลับมีมติยกเลิกการประมูลดังกล่าวและให้ประมูลใหม่ โดยอ้างว่า TOR ที่คณะกรรมการคัดเลือกมีมติรับรองแล้วนั้นไม่ชัดเจน ทั้งๆที่คณะกรรมการคัดเลือกเป็นผู้กำหนดและพิจารณามีมติรับรองมาแล้วก่อนที่จะให้เอกชนเสนอรายละเอียดเข้าร่วมประมูล

ต่อมามีการเปิดประมูลครั้งที่ 2 ผลปรากฏว่า บริษัท วงษ์สยามก่อสร้าง จำกัด เสนอผลประโยชน์ตอบแทนให้ภาครัฐสูงสุด 25,693.22 ล้านบาท ตลอดอายุสัญญา 30 ปี เอาชนะ บมจ.จัดการและพัฒนาทรัพยากรน้ำภาคตะวันออก (EASTW) หรือ ‘อีสท์วอเตอร์’ ซึ่งเสนอผลประโยชน์ตอบแทนให้ภาครัฐ 24,212.88 ล้านบาท ตลอดอายุสัญญา 30 ปี

อย่างไรก็ตาม ปรากฎว่า ในวันที่ 14 มี.ค. 2565 ทางด้าน นายสันติ พร้อมพัฒน์ รมช.คลัง ในฐานะ ในฐานะประธานกรรมการที่ราชพัสดุ เปิดเผยภายหลังการประชุม คณะกรรมการที่ราชพัสดุ ครั้งที่ 2/2565 ได้ออกมาระบุว่า ที่ประชุมมีมติ 6 ต่อ 3 รับรองตามที่ฝ่ายเลขาฯ หรือ กรมธนารักษ์ เสนอมา รับรองผลการประมูล ระบบท่อส่งน้ำสายหลักในภาคตะวันออก ครั้งที่ 2 ส่วนอีก 2 เสียง ให้รอคำสั่งศาลปกครองกลาง ขณะที่ของดออกเสียง 1 เสียง

เนื่องจากรมธนารักษ์ ยืนยันว่า ได้ปฏิบัติตามระเบียบกฎหมายของที่ราชพัสดุอย่างครบถ้วน 100% ให้ยืนยันการประมูลดังกล่าว เป็นไปเพื่อผลประโยชน์ภาครัฐ เพราะได้รับผลตอบแทนสูงขึ้น เมื่อเปรียบเทียบระหว่าง บริษัทวงษ์สยาม ก่อสร้าง กับ อีสท์วอเตอร์ ทำให้ในวันเดียวกันนั้น ( 14 มี.ค. 2565) อีสท์ วอเตอร์ ต้องยื่นคำร้องขอให้ศาลปกครอง พิจารณาไต่สวนฉุกเฉิน เพื่อคุ้มครองชั่วคราว การลงมติรับรองผลการประมูล ครั้งที่ 2 เพื่อให้กรมธนารักษ์ สามารถเซ็นสัญญากับบริษัทวงษ์สยามก่อสร้างต่อไปได้ โดยไม่ต้องรอผลคำพิพากษาของศาลปกครอง

ทั้ง ๆ ที่ เมื่อวันที่ 9 มี.ค. 2565 ศาลปกครอง ได้มีบันทึกคำร้อง กรณีที่ อิสวอเตอร์ ได้ยื่นขอให้เพิกถอนมติหรือคำสั่งของผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 หรือ กรมธนารักษ์ ที่ยกเลิกการคัดเลือกเอกชนเพื่อบริหารและดำเนินการระบบท่อส่งน้ำสายหลักในภาคตะวันออก ตามประกาศเชิญชวนเอกชนเพื่อบริหารและดำเนินการระบบท่อส่งน้ำสายหลักในภาคตะวันออก ลงวันที่ 16 กรกฎาคม 2564

โดยระบุว่ากรณีนี้ หากการคัดเลือกเอกชน เพื่อเข้าทำสัญญาในโครงการดังกล่าวยังคงดำเนินต่อไป จนมีการลงนามในสัญญา ย่อมทำให้ผู้ฟ้องคดีซึ่งเป็นผู้ยื่นข้อเสนอในการประกาศเชิญชวนเอกชนเข้าร่วมยื่นข้อเสนอครั้งแรกได้รับความเสียหาย

ประกอบกับโครงการพิพาทมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เอกชนบริหารจัดการและดูแลรักษาระบบท่อส่งน้ำสายหลักในภาคตะวันออกให้สามารถตอบสนองความต้องการใช้น้ำของชุมชนและกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่างเพียงพอและทันต่อการณ์ โดยบริหารจัดการเพื่อให้เกิดเสถียรภาพและความมั่นคงที่มีผลต่อขีดความสามารถในการแข่งขันในภาคตะวันออก

ดังนี้ หากการยกเลิกการคัดเลือกเอกชนเพื่อบริหารและดำเนินการระบบท่อส่งน้ำสายหลักในภาคตะวันออกเป็นไปโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายจึงอาจเป็นอุปสรรคแก่การบริการสาธารณะด้านการให้บริการสาธารณูปโภค

ศาลจึงมีคำสั่งให้ดำเนินกระบวนพิจารณาโดยเร่งด่วนตามข้อ 49/2 แห่งระเบียบของที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุด ว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.2543