พรรคขนาดใหญ่ที่มีสมาชิกกว่า 100 ล้านคนและมีประวัติยาวนานกว่า 100 ปี จะเต็มเปี่ยมไปด้วยพลังชีวิตและนำพาประเทศที่มีประชากรมากกว่า 1.4 พันล้านคนได้อย่างมีประสิทธิภาพได้อย่างไร? เพื่อทำความเข้าใจพรรคคอมมิวนิสต์จีนในปัจจุบัน “ข้อกำหนด 8 ประการของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน” จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญในการถอดรหัสการบริหารของจีนในยุคใหม่
ข้อกำหนด 8 ประการของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนคืออะไร?
ในเดือนธันวาคม 2012 นายสี จิ้นผิง เลขาธิการใหญ่พรรค เป็นประธานการประชุมคณะกรรมการกรมการเมืองแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งได้ทบทวนและอนุมัติ “ข้อกำหนด 8 ประการของคณะกรรมการกรมการเมืองแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน สมัยที่ 18 ว่าด้วยการปรับปรุงรูปแบบการทำงานและการรักษาความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับประชาชน” นี่เป็นระเบียบภายในพรรคที่สำคัญฉบับแรกที่คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนได้ร่างขึ้นหลังจากสมัชชาแห่งชาติครั้งที่ 18 เอกสารฉบับนี้ซึ่งมีความยาวเพียงกว่า 600 คำ ได้กำหนดกฎเกณฑ์ที่เข้มงวดสำหรับคณะกรรมการกรมการเมืองแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนในการปรับปรุงรูปแบบการทำงานและรักษาความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับประชาชนใน8ด้าน ได้แก่ การปรับปรุงการตรวจงานราชการและการวิจัย การปรับปรุงการประชุมและกิจกรรมให้มีประสิทธิภาพ การลดเอกสารและรายงาน การกำหนดมาตรฐานการเยือนต่างประเทศ การปรับปรุงงานด้านการรักษาความปลอดภัย การปรับปรุงการรายงานข่าว การควบคุมการเผยแพร่เอกสารอย่างเข้มงวด การปฏิบัติงานด้วยความขยันหมั่นเพียรและการประหยัดมัธยัสถ์
เนื้อหาหลักของข้อกำหนด 8 ประการนี้สามารถสรุปได้เป็นสามประเด็นหลัก ประการแรก ปรับปรุงรูปแบบการทำงาน ผู้บริหารระดับสูงควรลงพื้นที่ตรวจงานในระดับรากหญ้า ดำเนินการสำรวจและศึกษาดูงาน เพื่อทำความเข้าใจสถานการณ์ที่แท้จริง ประการที่สอง ต่อต้านความฟุ่มเฟือยและการสิ้นเปลือง ควบคุมการใช้จ่ายเงินของรัฐอย่างเข้มงวด ทั้งค่าอาหาร ยานพาหนะของทางราชการ และการเดินทางไปต่างประเทศของทางราชการ และกำหนดให้เจ้าหน้าที่ทุกระดับปฏิบัติงานด้วยความขยันหมั่นเพียรและประหยัดมัธยัสถ์ ประการที่สาม รักษาความสัมพันธ์อันดีกับประชาชน ตอบสนองต่อข้อกังวลของประชาชนอย่างแข็งขัน และรับใช้ประชาชนอย่างแท้จริง
เหตุใดคณะกรรมการกลางฯจึงออกข้อกำหนด 8 ประการนี้?
นายสี จิ้นผิง เน้นย้ำว่า “ในฐานะพรรคการเมืองลัทธิมาร์กซิสต์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก พรรคของเราต้องรักษาความมุ่งมั่นที่ชัดเจนและแน่วแน่ในการแก้ไขความท้าทายเฉพาะสำหรับพรรคขนาดใหญ่ เพื่อให้ได้รับความสนับสนุนจากประชาชนอย่างต่อเนื่องและเสริมสร้างความแข็งแกร่งในระยะยาว” พรรคคอมมิวนิสต์จีนตระหนักดีว่าเนื่องจากปัญหาในอดีตของการบริหารพรรคที่ไร้ประสิทธิภาพและการกำกับดูแลที่หละหลวม สมาชิกและเจ้าหน้าที่พรรคบางคนแสดงออกถึงลัทธิรูปแบบนิยม ลัทธิราชการนิยม ลัทธิสุขนิยม และลัทธิฟุ่มเฟือยนิยม เมื่อเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอย่างลึกซึ้งในสถานการณ์โลก สถานการณ์ของประเทศ และสถานการณ์ของพรรค การสอบสวนสำหรับพรรคในการบริหารประเทศ การปฏิรูปและการเปิดประเทศ การดำเนินระบบเศรษฐกิจการตลาด และการรับมือกับสภาพแวดล้อมภายนอกนั้น เป็นปัญหาระยะยาว ซับซ้อนและรุนแรง อันตรายจากความหย่อนยานทางจิตวิญญาณ การขาดความรู้ความความสามารถ การห่างเหินจากประชาชน และการทุจริต ได้ปรากฏชัดเจนและรุนแรงยิ่งขึ้นต่อหน้าพรรค ดังนั้น การยกระดับความสามารถในการบริหารของพรรค และการต่อต้านการทุจริตและป้องกันความเสี่ยงอย่างต่อเนื่อง จึงเป็นประเด็นสำคัญที่พรรคต้องดำเนินการ เพื่อเสริมสร้างความมั่นคงในการบริหารและบรรลุภารกิจในการปกครองประเทศ
จะแก้ไขปัญหาใหญ่หลวงเหล่านี้ได้อย่างไร? คำตอบของพรรคคอมมิวนิสต์จีนให้ไว้คือ “การปฏิวัติตนเอง” ความยิ่งใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์จีนไม่ได้อยู่ที่ไม่เกิดความผิดพลาด แต่อยู่ที่การไม่เคยหลบเลี่ยงหรือปิดบังปัญหาเหมือนผู้ป่วยที่กลัวการวินิจฉัยโรค กล้าเผชิญหน้ากับข้อบกพร่องอย่างตรงไปตรงมา และมีความกล้าหาญในการปฏิวัติตนเอง พรรคคอมมิวนิสต์จีนเริ่มต้นด้วยข้อกำหนด 8 ประการ โดยยึดมั่นในแนวทางการมุ่งเน้นที่ปัญหา และให้ความสำคัญกับการแก้ไขและปรับปรุงปัญหาด้านวินัยและพฤติกรรม จัดกิจกรรมการศึกษาแบบเข้มข้นและดำเนินการแก้ไขเฉพาะด้านอย่างเป็นระบบ ยึดมั่นในหลักการที่ต้องจัดการกับจิตวิญญาณของพรรค การประพฤติของพรรค และวินัยของพรรคไปพร้อมๆ กัน โดยบูรณาการการแก้ไขความประพฤติ การบังคับใช้ระเบียบวินัย และความพยายามต่อต้านการทุจริต จึงเป็นการสร้างพลังบวกอันทรงพลังสำหรับการส่งเสริมการสร้างสรรค์ภายในพรรคและการพัฒนาประเทศ
ข้อกำหนด 8 ประการได้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง?
ข้อกำหนด 8 ประการได้รับการประกาศใช้มาแล้ว 13 ปี ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมหาศาลต่อสภาพแวดล้อมทางการเมืองและภาพลักษณ์สังคมของจีน แนวคิดที่ว่า “ข้อกำหนด 8 ประการได้เปลี่ยนแปลงจีน” ได้กลายเป็นความเข้าใจตรงกันอย่างกว้างขวางในสังคมจีน
จากมุมมองทางการเมือง การนำของพรรคมีความเข้มแข็งประสิทธิภาพมากขึ้น ในอดีต เจ้าหน้าที่บางคนเอาแต่พูดแต่ไม่ลงมือทำ ทำให้นโยบายต่างๆไม่สามารถนำไปสู่การปฏิบัติได้ แต่ปัจจุบัน เจ้าหน้าที่ลงมือปฏิบัติจริงและมีความรับผิดชอบมากขึ้นในการทำงาน ลงไปพื้นที่ปฏิบัติงานจริงเพื่อแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม คำสั่งของพรรคสามารถนำไปปฏิบัติได้อย่างเป็นรูปธรรมและมีประสิทธิภาพมากขึ้น และมติของคณะกรรมการกลางพรรคสามารถนำไปปฏิบัติในระดับท้องถิ่นได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำยิ่งขึ้น ทั้งพรรคตั้งเป้าหมายเป็นหนึ่งเดียว ลงมือปฏิบัติอย่างเป็นเอกภาพ ส่งผลให้มีศักยภาพในการดำเนินการเข้มแข็งยิ่งขึ้น
จากมุมมองทางเศรษฐกิจ งบประมาณสาธารณะถูกนำไปใช้ตามหลักวิทยาศาสตร์และมีเหตุผลมากขึ้น ส่งผลให้ประหยัดค่าใช้จ่ายสาธารณะมาก เงินที่ประหยัดได้ถูกนำไปลงทุนในด้านชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนและนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมากขึ้น และการใช้จ่ายเงินงบประมาณมีความแม่นยำและมีประสิทธิภาพมากขึ้น สภาพแวดล้อมในการดำเนินธุรกิจได้ปรับปรุงให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง และความสัมพันธ์ระหว่างภาครัฐและภาคธุรกิจมีความชัดเจนและโปร่งใส ทำให้วิสาหกิจสามารถดำเนินงานได้อย่างสบายใจและมุ่งเน้นไปที่นวัตกรรมทางเทคโนโลยีและการขยายตลาด หน่วยงานของพรรคและรัฐบาลได้ย่อขั้นตอนการให้บริการลงและปรับปรุงคุณภาพการให้บริการให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ทำให้เกิดสภาพแวดล้อมในการดำเนินธุรกิจที่เป็นไปตามกลไกตลาด ตามหลักนิติธรรม และสอดคล้องกับมาตรฐานสากลมากยิ่งขึ้น
จากมุมมองของประชาชน ข้อกำหนดเหล่านี้ได้ช่วยแก้ไขปัญหาที่ทำให้ประชาชนไม่พอใจอย่างหนักหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องสำคัญที่เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ที่สำคัญของประชาชน เช่น การซื้อขายธัญพืช การดูแลสุขภาพและการแพทย์ และการควบคุมอุทกภัยและการบรรเทาภัยพิบัติ ในอดีต เมื่อประชาชนไปติดต่อราชการมักประสบกับปัญหา “เข้าประตูสำนักงานยาก ทำเรื่องให้ลุล่วงยิ่งยากกว่า” แต่ปัจจุบัน ไม่เพียงแต่บริการจะดีขึ้นเท่านั้น แต่รัฐบาลท้องถิ่นหลายแห่งยังได้ปรับปรุงมาตรการต่างๆ เพื่ออำนวยความสะดวกให้ประชาชนมากขึ้น ทำให้ประชาชน “ต้องเดินทางเพียงครั้งเดียวเท่านั้น” หรืออาจไม่ต้องไปเลยก็ได้ ข้อกำหนด 8 ประการนี้ได้ทำให้พรรคใกล้ชิดกับประชาชนมากขึ้นและทำให้พรรคได้รับความไว้วางใจจากประชาชนอย่างกว้างขวางอีกครั้ง
จากมุมมองของบรรยากาศทางสังคม การประพฤติปฏิบัติอันดีงามของพรรคและรัฐบาลได้นำไปสู่บรรยากาศทางสังคมมีความโปร่งใสและซื่อสัตย์สุจริตมากขึ้น สมาชิกพรรคได้เป็นแบบอย่างในการเสริมสร้างคุณภาพครอบครัวผ่านการปลูกฝังคุณธรรมและสืบทอดวัฒนธรรมแห่งความดี และการลงมือปฏิบัติอย่างจริงจังตามหลักการประหยัดได้ขยายไปสู่ทุกภาคส่วน ส่งผลให้เกิดบรรยากาศและทัศนคติทางสังคมใหม่โดยสิ้นเชิง
เหตุใดข้อกำหนด 8 ประการจึงเปลี่ยนแปลงจีนได้?
ในสมัยนั้น มีเพียงไม่กี่คนที่จะเชื่อว่า ข้อกำหนดเช่นนี้จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสังคมจีนได้ ข้อกำหนด 8 ประการถูกนำไปปฏิบัติอย่างแท้จริงในพรรคที่มีสมาชิกกว่า 100 ล้านคนได้อย่างไร? เราสามารถพิจารณาได้จากหลายแง่มุม
ประการแรก การนำโดยการเป็นแบบอย่างจากบนลงล่าง คำพูดและการกระทำของผู้นำและเจ้าหน้าที่มีบทบาทเสมือนเข็มทิศชี้ทิศทางต่อพรรคและสังคมโดยรวม นายสี จิ้นผิง ได้บูรณาการข้อกำหนด 8 ประการเข้ากับทุกขั้นตอนของการตรวจราชการภายในประเทศและการเยือนต่างประเทศ โดยสร้างแบบอย่างให้แก่พรรคทั้งมวลผ่านการกระทำของตนเอง ภายใต้การชี้นำของเลขาธิการใหญ่พรรค ผู้นำและเจ้าหน้าในทุกระดับต่างเข้มงวดกับตนเองมากขึ้น สร้างแรงผลักดันอันทรงพลังในการสร้างและปรับปรุงวินัยและจริยธรรมจากบนลงล่าง
ประการที่สอง คือ แนวทางที่ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง อนาคตและชะตากรรมของพรรคการเมืองและระบอบการปกครองนั้นขึ้นอยู่กับการได้รับหรือสูญเสียความนิยมเชื่อถือจากประชาชนในที่สุด การเริ่มต้นจากผลประโยชน์ของประชาชนเท่านั้นที่จะทำให้ได้รับความไว้วางใจและการสนับสนุนจากประชาชน ข้อกำหนด 8 ประการทุกประการนั้นคำนึงถึงความกังวลของประชาชน และตอบสนองความคาดหวังของประชาชน จึงได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางจากประชาชน
ประการที่สาม คือจิตวิญญาณแห่ง “การตอกตะปู” การตอกตะปูที่ต้องใช้ความพยายามอย่างต่อเนื่อง ตอกทีละครั้ง การทำงานก็เป็นเช่นนี้ ตลอดระยะเวลากว่าทศวรรษนับตั้งแต่มีการประกาศใช้ข้อกำหนด 8 ประการ ข้อกำหนดนี้ได้รับการบังคับใช้และนำไปปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ โดยมีการกำหนดใหม่ๆ ขึ้นในการประชุมพรรคที่สำคัญเกือบทุกครั้ง ข้อกำหนด 8 ประการได้ถูกผนวกเข้ากับหลักจรรยาบรรณสำหรับการดำเนินชีวิตภายในพรรค หลักจรรยาบรรณว่าด้วยความซื่อสัตย์สุจริตและวินัยในตนเองของพรรค รวมไปถึงกฎระเบียบว่าด้วยการลงโทษทางวินัยของพรรค
ประการที่สี่ “การย้ายท่อนไม้เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ” ในสมัยโบราณของจีน ก่อนที่จะบังคับใช้กฎหมายใหม่ นักปฏิรูปคนหนึ่งชื่อซางยาง ได้ตั้งท่อนไม้ขนาดใหญ่ไว้ที่ประตูเมือง พร้อมสัญญาว่าจะให้รางวัลมากมายแก่ใครก็ตามที่สามารถย้ายท่อนไม้นั้นไปยังประตูทางทิศเหนือได้ ในตอนแรกไม่มีใครเชื่อเขา จนกระทั่งมีคนลองทำและได้รับรางวัลจริงๆ ผ่านการกระทำเล็กๆ นี้ นายซางยางได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการบังคับใช้คำสั่งของเขา ซึ่งเป็นการปูทางไปสู่การบังคับใช้กฎหมายใหม่ของเขา ข้อกำหนด 8 ประการเป็นแนวทาง “การย้ายท่อนไม้เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ” ในยุคใหม่ของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งหมายความว่าสิ่งที่พูดต้องเป็นที่เชื่อถือได้ และคำมั่นสัญญาต้องได้รับปฏิบัติจริง พรรคคอมมิวนิสต์จีนได้รับความไว้วางใจและการสนับสนุนอย่างแท้จริงจากประชาชนผ่านการกระทำที่เป็นรูปธรรมในการบังคับใช้ข้อกำหนด 8 ประการอย่างจริงจัง
ทุกประเทศต้องค้นหาเส้นทางการพัฒนาของตนเองที่มีต้นกำเนิดจากประเพณีทางวัฒนธรรม สภาพการณ์ของชาติ และความปรารถนาของประชาชน จีนเองก็เช่นกัน ได้สำรวจและพัฒนาประสบการณ์และมาตรการในการปกครองประเทศและพรรคของตนเองบนพื้นฐานของสถานการณ์ของตนเอง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของไทยทรงส่งเสริมการปกครองเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน ส่งเสริมธรรมาภิบาลและการบริหารที่ดี นำภูมิปัญญาอันยาวนานของไทยในการปกครองประเทศ และรัฐบาลและพรรคการเมืองไทยก็ได้ค้นหาวิธีปฏิบัติที่ดีเพื่อมีรัฐบาลที่โปร่งใสและยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน ทั้งนี้ล้วนเป็นสิ่งที่ควรค่าแก่การเรียนรู้และแลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน จีนยินดีที่จะร่วมมือกับไทยเพื่อเสริมสร้างการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ด้านการปกครองอย่างต่อเนื่อง เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศและประโยชน์สุขของประชาชนทั้งสองประเทศ
