สำนักศิลปากรที่ 10 นครราชสีมา ลงตรวจสอบชิ้นส่วนวัตถุโบราณปราสาทคนา หลังถูกนำมาเก็บไว้ที่วัดแนงมุด เป็นวัตถุโบราณสมัยพุทธศตวรรษราวยุคที่ 15 ถึง 16

ในขณะที่นาย เลื้อย  เรืองกระจาย อายุ 70 ปี ชาวบ้านแนงมุด ตำบลแนงมุด อำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ ผู้ที่ไปนำชิ้นส่วนโบราณวัตถุจากปราสาทคนา มาไว้ที่วัดแนงมุด ได้ให้ข้อมูลกับเจ้าหน้าที่ว่า วัตถุโบราณดังกล่าว ได้เคลื่อนย้ายนำมาไว้ที่วัดแนงมุด เมื่อปี พ.ศ.2515 หรือเมื่อ 50 ปีที่แล้ว สมัยนั้นตนได้บวชเป็นเณร เจ้าอาวาสวัดสมัยนั้นได้ให้ไปนำวัตถุโบราณดังกล่าวมาเก็บไว้ที่วัด เพราะเกรงจะถูขโมยไป ในตอนนั้นที่เข้าไปตัวปราสาทพุพังไปแล้ว เหลือเพียงซุ้มประตู จึงได้นำออกมา 2 ชิ้นและบัลลังค์หรือที่วางรูปเคารพบูชา มาเท่านั้น ส่วนชิ้นส่วนอื่นไม่ได้นำมาเช่นทับหลัง ไม่ได้เอามา เพราะว่ามีน้ำหนักมาก เอามาแค่นั้นมาเก็บไว้ที่วัดตามที่เจ้าอาวาสบอกไว้ จากนั้นก็ไม่ได้ไปอีกเลย

ทางด้านชาวบ้านและผู้นำชุมชน ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับปราสาทคันนา ว่า เป็นปราสาทที่พุพังไปแล้วในปัจจุบัน โดยอยู่ไม่ห่างจากหมู่บ้านแนงมุด ไปไม่มากนัก อยู่ติดหน้าผาทางทิศตะวันออกของปราสาทตาควาย  ฝั่งประเทศไทยเราแน่นอน ทางขึ้นฝั่งกัมพูชาก็จะเป็นผา โดยทางกัมพูชาได้สร้างบันไดไม้ขึ้นมาอย่างที่เป็นข่าว เป็นจะงอยผายื่นออกไป ก่อนที่จะไปยังพื้นที่ปราสาทจะมีหนองน้ำกั้นไว้ เรียกว่าหนองคันนา ชาวบ้านจึงเรียกปราสาทคนา มีพื้นที่ประมาณ 4ไร่

ด้านนางรุ่งนภา บึงจันทร์ อายุ 57 ปี ชาวบ้านโคกเบง อดีต ส.อบต.บอกว่า เมื่อปี 45 ทางอบต.แนงมุด ได้จัดโครงการเข้าไปสำรวจปราสาทคนา สภาพตอนนั้นก็ค่อนข้างสมบูรณ์อยู่ แต่ซากความปรักหักพังก็มีให้เห็น ช่วงนั้นชาวบ้านก็ยังสามารถเข้าไปได้อยู่ ส่วนมากจะเป็นคนที่ไปหาของป่า และช่วงนั้นก็ยังไม่มีชาวกัมพูชาเข้ามา การเดินทางตอนนั้นต้องเดินเท้าเข้าไปประมาณ 3 กิโลเมตร พื้นที่บริเวณปราสาทก็กว้างใหญ่พอสมควรสามารถพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้ หลังสำรวจเสร็จก็ไม่ได้ทำอะไรต่อเพราะเป็นเขตของอนุรักษ์ และยังมีในเรื่องของความปลอดเกี่ยวกับทุ่นระเบิดด้วย ความหวังของชาวบ้านตอนนั้นคืออยากจะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยว พอได้ข่าวว่าตอนนี้ทางเขมรมีการเข้ามาก็รู้สึกเสียดาย จริงๆถ้าเขาแบ่งตามเขตสันปันน้ำหนองคนาคือเขตฝั่งของเรา มองลงไปด้านล่างฝั่งเขาจะเป็นหน้าผาสูง และจะมีจุดส่องสัตว์ช่วงกลางคืนเวลาสัตว์เข้ามากินดินโป่ง ในฐานะคนในพื้นที่ก็อย่าได้พื้นที่ของเราคืน และอยากให้มีการแบ่งเขตกันให้ชัดเจนทำรั้วทำกำแพงไปเลย คือเราไม่ได้ว่าจะตัดความสัมพันธ์กับเขาเพียงแต่เราแบ่งให้เป็นสัดส่วนชัดเจน ฝั่งเราฝั่งเขาไปเลย คนรุ่นลูกรุ่นหลานในวันข้างหน้าจะได้ไม่ต้องมาลำบากอีก ไม่อย่างนั้น เพราะถ้าอยู่แบบนี้เราไม่มั่นใจว่าเขาจะขยับเข้าอีกไหม เราก็กลัวเสียปราสาทและพื้นที่อื่นๆอีก

ภาพ/ข่าว ชัยยา พาละพล ผู้สื่อข่าว topnews ทั่วไทย จ.สุรินทร์