ล่าสุดวันนี้ (2 พ.ค.) ศาสตราจารย์ ดร.สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์วัฒนกุล ผู้อำนวยการศูนย์กฎหมายอาญาและอาชญาวิทยา สาขากฎหมายอาญา คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และกรรมการกฤษฏีกาคณะที่ 11 โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กเรื่อง อัยการกับการสั่งคดีอาญา: กรณีสั่งไม่ฟ้อง พอล แชมเบอร์ส คดี ม.112

โดยศาสตราจารย์ ดร.สุรศักดิ์ ระบุว่า ในระบบกฎหมายไทย พนักงานสอบสวนจะเป็นผู้มีอำนาจสอบสวนคือ ทำหน้าที่รวบรวมข้อเท็จจริง และพยานหลักฐานทั้งหลายว่า “ผู้ต้องหา” ได้กระทำความผิด มีเหตุยกเว้นความผิด หรือ มีเหตุยกเว้นโทษหรือไม่ แล้วทำ “ความเห็น” เสนอพนักงานอัยการว่า “ควรฟ้องคดี” หรือ “ไม่ควรฟ้องคดี”

พนักงานอัยการจะตรวจสำนวน และทำการ “สั่งคดี” โดย “สั่งฟ้อง” หรือ สั่งไม่ฟ้อง” ทั้งนี้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 143 โดยพนักงานจะพิจารณาเป็น 2 ระดับคือ

ข้อหนึ่ง ในชั้นต้น พนักงานอัยการต้องพิจารณาว่าการกระทำของผู้ต้องหาเป็นไปตาม “โครงสร้างความรับผิดทางอาญา” หากไม่ครบ “โครงสร้างความรับผิดทางอาญา” ก็จะต้องสั่งไม่ฟ้อง แต่ถ้าครบ “โครงสร้างความรับผิดทางอาญา” อัยการก็จะมีระบบการสั่งคดีตามข้อ 2

ข้อสอง การสั่งคดีของพนักงานอัยการมี 2 ระบบคือ การฟ้องคดีตามกฎหมาย และ การฟ้องคดีตามดุลยพินิจ ซึ่งการฟ้องคดีตามกฎหมาย หมายความว่า หากการสอบสวนพบว่าผู้ต้องหากระทำความผิด พนักงานจะต้องฟ้องคดีนั้นเสมอ ส่วนกรณีอื่นๆ การฟ้องคดีของพนักงานอัยการเป็นไปตามระบบ “การฟ้องคดีตามดุลยพินิจ” ซึ่งหมายความว่า แม้การกระทำของผู้ต้องหาจะเป็นความผิด พนักงานอัยการอาจใช้ “ดุลยพินิจ” สั่งไม่ฟ้องคดีก็ได้ ตามพระราชบัญญัติองค์กรอัยการและพนักงานอัยการ พ.ศ.2553 มาตรา 21 วรรคสอง ซึ่งบัญญัติว่า “ถ้าพนักงานอัยการเห็นว่าการฟ้องคดีอาญาจะไม่เป็นประโยชน์แก่สาธารณชน หรือจะมีผลกระทบต่อความปลอดภัยหรือความมั่นคงของชาติ หรือต่อผลประโยชน์อันสำคัญของประเทศให้เสนอต่ออัยการสูงสุด และอัยการสูงสุดมีอำนาจสั่งไม่ฟ้องได้ ทั้งนี้ ตามระเบียบที่สำนักงานอัยการสูงสุดกำหนด โดยความเห็นชอบของ ก.อ.” ซึ่งได้มีระเบียบสํานักงานอัยการสูงสุดว่าด้วยการสั่งคดีอาญาที่จะไม่เป็นประโยชน์แก่สาธารณชน หรือจะมีผลกระทบต่อความปลอดภัยหรือความมั่นคงของชาติ หรือต่อผลประโยชน์อันสําคัญของประเทศ พ.ศ.2554

ศาสตราจารย์ ดร.สุรศักดิ์ ระบุอีกว่า กรณีการสั่งไม่ฟ้อง พอล แซมเบอร์ส คดี ม.112 -พ.ร.บ.คอมฯ โดยอ้างว่า “เนื่องจากคดีนี้เป็นคดีสำคัญตามระเบียบสำนักงานอัยการสูงสุด อธิบดีอัยการภาค 6 มีคำสั่งไม่ฟ้องผู้ต้องหา มาตรา 112 รัฐธรรมนูญ มาตรา 6 ตามความเห็นและมติของคณะทำงานกำหนดแนวทางการบังคับใช้กฎหมายในความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112” ประเด็นปัญหาคือ กรณีได้มีการพิจารณาตามลำดับการดำเนินคดีชั้นพนักงานอัยการดังกล่าวข้างต้น กล่าวคือ การกระทำของผู้ต้องหาเป็นไปตาม “โครงสร้างความรับผิดทางอาญา” ในความผิดฐานดังกล่าวหรือไม่?